Zastaw

Zastaw jest prawe wierzyciela, które gwarantuje, że jego roszczenie zostanie zaspokojone z przedmiotu zastawu. Zastaw może być ustanowiony dla zabezpieczenia wierzytelności pieniężnej lub niepieniężnej. Realizacja zastawu dotyczącego wierzytelności niepieniężnej jest możliwa dopiero po przekształceniu się jej w wierzytelność pieniężną. Zastaw może być także ustanowiony dla zabezpieczenia wierzytelności przyszłej lub warunkowej, na rzeczach ruchomych czy też prawach. Wyróżnia się zastaw umowny i ustawowy.

• Zastaw ustawowy powstaje na mocy prawa na podstawie szczególnych przepisów.
• Zastaw umowny powstaje na mocy umowy między właścicielem rzeczy a wierzycielem. Nie jest wymagane zachowanie określonej formy umowy. Sama umowa jednak nie wystarcza do powstania zastawu, niezbędne jest w takim przypadku wydanie rzeczy wierzycielowi albo osobie trzeciej, na którą strony się zgodziły. Jeżeli przedmiot już jest we władaniu wierzyciela, to do powstania zastawu wystarczy samo zawarcie umowy.

Do obowiązków zastawnika należą:

• czuwanie nad rzeczą oddaną w zastaw
• pobieranie pożytków, które przynosi rzecz obciążona i zaliczanie ich na poczet wierzytelności
• zwrot rzeczy zastawionej po wygaśnięciu zastawu

Uprawnienia zastawcy:

• prawo zarządzania rzeczą zastawioną
• żądanie odszkodowania w przypadku utraty lub uszkodzenia rzeczy przez zastawnika
• żądanie złożenia rzeczy do depozytu sądowego w przypadku narażenia rzeczy na utratę lub uszkodzenie.

Opracowano na podstawie: „Windykacja. Prawne aspekty windykacji. Tom II”, Anna Osman, Helion 2006

Zabezpieczenie wierzytelności

Zabezpieczenie wierzytelności w momencie powstania zobowiązania jest jednym z elementów zmniejszania ryzyka związanego z konsekwencjami braku terminowej zapłaty. Polskie prawo przewiduje dwa sposoby zabezpieczania wierzytelności:

• osobowe
• rzeczowe

Każdy dłużnik odpowiada za dług całym swoim majątkiem – jest to zabezpieczenie osobiste. Wierzycielowi w przypadku egzekucji komorniczej służy prawo wyboru pomiędzy przedmiotami majątkowymi stanowiącymi własność dłużnika. W przypadku, gdy w grę wchodzi kilku wierzycieli, majątek dłużnika może być niewystarczający do pokrycia wierzytelności. Każdy wierzyciel w takim przypadku uzyska tylko częściowe zaspokojenie należności według stosunku wartości wierzytelności. Dlatego też wierzyciel może skorzystać z dodatkowych zabezpieczeń osobistych, takich jak poręczenie cywilne oraz poręczenie wekslowe lub z zabezpieczeń rzeczowych. Ustanowienie dodatkowych zabezpieczeń osobistych polega na rozszerzeniu kręgu osób odpowiedzialnych osobiście za dług. Poręczyciel cywilny oraz wekslowy odpowiadają solidarnie z dłużnikiem całym swoim majątkiem za jego zobowiązania. Ten rodzaj zabezpieczenia nie daje całkowitej pewności spłaty długu. Dlatego coraz częściej stosowane są zabezpieczenia rzeczowe. Wierzytelność zabezpieczona rzeczowo ma pierwszeństwo zaspokojenia w razie zbiegu w toku egzekucji z wierzytelnościami osobistymi. Do zabezpieczeń rzeczowych zalicza się:

• zastaw
• hipotekę
• mowę przewłaszczenia na zabezpieczenie.

Windykacja telefoniczna

Windykacja długów przez telefon jest często pierwszym kontaktem z niesolidnym klientem, który nie reguluje swoich zobowiązań w terminie.
Zaletą tej formy kontaktu z dłużnikiem są niskie koszty i możliwość wykonania w ciągu jednego dnia wielu rozmów. Wadą jest fakt, że wierzyciel nie widzi bezpośrednio swojego rozmówcy, a możliwości komunikacyjne są ograniczone.
Na skuteczność procesu windykacji ma wpływ przede wszystkim sposób rozmowy wierzyciela z dłużnikiem. Dobrze przeprowadzona rozmowa przez telefon pozwoli skutecznie zmotywować dłużnika do spłaty zobowiązań.
W windykacji telefonicznej należy pamiętać o podstawowych zasadach.

• nie rozmawia się o zaległych rachunkach z kimś, kto nie jest odpowiedzialny za ich spłatę.
• należy wystrzegać się sytuacji, w której wierzyciel może zostać oskarżony o naruszenie prawa.
• należy znać przepisy prawne, które dotyczą ściągania długów, żeby dłużnik nie zarzucił niekompetencję
• należy uważnie słuchać i notować oraz używać jasnego i zrozumiałego języka dla rozmówcy.

Każda rozmowa windykacyjna przez telefon składa się z kilku etapów. Etap 1 – następuje tu przedstawienie się rozmówcy oraz ustalenie czy wierzyciel rozmawia z dłużnikiem lub osobą decyzyjną w firmie dłużnika. W drugim etapie wierzyciel przedstawia fakty dotyczących zadłużenia dokładnie jakie faktury nie zostały zapłacone i ile wynosi dług. W następnym kroku, w odpowiedzi na przedstawione zarzuty nieuregulowania w terminie zobowiązań następuje reakcja dłużnika. Wierzyciel powinien pilnie słuchać i notować wszystko co dłużnik mówi. W etapie czwartym negocjator musi zająć się każdym z podanych przez dłużnika powodów niepłacenia należności albo podjąć pewne środki ostrożności, gdy dłużnik deklaruje natychmiast wszystko zapłacić. Ostatnim etapem rozmowy jest przedstawienie dłużnikowi sankcji, jakie mu grożą w przypadku nieuregulowania wierzytelności. Sankcja powinna być realna i dotkliwa, dostosowana do danej sytuacji i dłużnika. Nierzetelny klient musi mieć świadomość, że jest mała szansa na niepłacenie bez ponoszenia konsekwencji.

Sposoby windykacji

Windykacja należności polega na dochodzeniu własności za pomocą środków określonych w obowiązujących przepisach prawnych. Wierzyciel ma obowiązek prowadzenia negocjacji, czyli działań monitujących dłużnika, które mają doprowadzić do spłaty zadłużenia – jest to windykacja polubowna. W przypadku niepowodzenia na tym etapie oraz braku chęci współpracy ze strony dłużnika istnieje możliwość wkroczenia na drogę sądową – wierzyciel ma prawo uzyskania sądowego nakazu zapłaty, który uzupełniony w klauzulę wykonalności jest podstawą do egzekucji komorniczej. W takich sytuacjach jest to tzw. windykacja sądowa.
Windykacja polubowna ogranicza się do monitowania dłużnika zalegającego ze spłatą długu. Jest to sposób, który w niektórych przypadkach skutkuje, ponieważ osoby prowadzące działalność nierzetelnie widząc pismo od firmy windykacyjnej, skłonni są do polubownego rozwiązania powstałego z ich winy problemu. Prawo nie zabrania kontaktów z dłużnikiem w celu odzyskania należności oraz nie reguluje sposobu kontaktu ani częstotliwości upominania.
Zawarte porozumienie w formie ugody z dłużnikiem poza salą sądową ma moc wiążącą, a postanowienia zawarte w ugodzie należy realizować. Na tym polu mamy szerokie pole manewru, bowiem możemy uzgodnić z dłużnikiem sposób i termin spłaty długu. Może to być płatność ratalna w określonym terminie. Należy także mieć na uwadze wykazywanie dobrej woli dłużnika w sytuacji, gdy ma problemy finansowe. Brak ustępstw może zmniejszać szanse na odzyskanie całej należnej kwoty.
Windykacja sądowa następuje w chwili braku chęci polubownego rozwiązania problemu przez dłużnika. Kluczowym w tej windykacji jest zdobycie sądowego nakazu spłaty z klauzulą wykonalności. Nakaz spłaty umożliwia przeprowadzenie egzekucji komorniczej. Proces egzekucji powinien nadzorować pełnomocnik z firmy windykacyjnej, który czuwa nad prawidłowym jej przebiegiem.

Windykacja należności jest procesem złożonym i skomplikowanym, składającym się z kilku etapów. Należy go przeprowadzić rozważnie i dokładnie. Wówczas szansa na odzyskanie środków finansowych jest bardzo duża. Poszczególne etapy windykacji mają na celu pomóc, aby owe należności klient uzyskał. Pierwszym z nich jest tak zwany monitoring należności, który polega na informowaniu podmiotu gospodarczego o terminie płatności. Kolejnym etapem jest windykacja przedsądowa, ma ona wpłynąć na naszego partnera w interesach do spełnienia swoich zobowiązań finansowych. Proces windykacji nie powinien być prowadzony wyłącznie w momencie ostatecznym, gdy kontrahent nie jest już w stanie sprostać zobowiązaniom. Windykacja przedsądowa powinna polegać na skontaktowaniu się z kontrahentem i zorientowaniu się w sytuacji. Windykacja przedsądowa obejmuje następujące czynności:

• kontakt z dłużnikiem po upływie terminu płatności


• negocjacje w sprawie spłaty zadłużenia


• kierowanie wezwań do zapłaty z zastrzeżeniem skierowania sprawy do sądu w przypadku nieuregulowania zobowiązania


• przygotowanie ugody z dłużnikiem jeśli wyraża chęć współpracy

Jeśli czynności wchodzące w skład windykacji przedsądowej nie przyniosą oczekiwanych rezultatów, sprawa kierowana jest do postępowania sądowego. Sąd wydaje decyzję o wszczęciu postępowania egezkucyjnego.
Windykacja długów nie jest ani łatwym, ani przyjemnym procesem. Jeśli posiadamy odpowiednią wiedzę prawniczą i umiemy postępować w momentach kryzysowych, z pewnością jesteśmy w stanie sobie poradzić sami. Jeśli nie mamy odpowiedniej wiedzy i umiejętności warto wówczas zatrudnić fachowców, którzy nam pomogą w tych trudnych momentach.