13 grudnia 2012

Skuteczność windykacji należności bankowych w Polsce

W raportach Banku Światowego Polska znalazła się w 'ogonie' europejskim jeżeli chodzi o czas trwania postępowania windykacyjnego (średni czas egzekwowania długu w Polsce to 1 000 dni). Czas windykacji długów przez banki w Polsce jest 4 razy dłuższy od średniej w krajach Unii Europejskiej (212,5 dnia) oraz 20 razy dłuższy od postępowań windykacyjnych w Holandii (średnio 48 dni), która znalazła się najwyżej w zestawieniu. Egzekucja długów trwa dłużej jedynie w dwóch krajach UE – nieznacznie w Słowenii (1 003 dni) i wyraźnie we Włoszech (1 390 dni).

Nie tylko czas windykacji należności, ale również kwota uzyskana w procesie egzekucji w Polsce jest dużo niższa niż w większości krajów wspólnoty europejskiej. Raport opublikowany przez Bank Światowy wykazał, że niska skuteczność egzekucji należności spowodowana jest nadmiernym formalizmem procedur egzekucyjnych. Niska pozycja naszego kraju w wyżej wymienionych rankingach wynika nie tyle z niskiej oceny samych przepisów, ale ze względu na długi i skomplikowany proces ustanawiania zabezpieczeń.

Na mocy prawa bankowego instytucje bankowe zostały wyposażone w szczególne uprawnienia mające ułatwić egzekucję należności – jednak w opinii banków istnieje wiele barier utrudniających czynności windykacyjne.

Badania ankietowe przeprowadzone wśród banków przez Główny Inspektorat Nadzoru Bankowego zwróciły uwagę na kolejne problemy w windykacji wierzytelności. Postępowania sądowe są zbyt przewlekłe między innymi ze względu na brak przepisów zobowiązujących sądy do rozpoznania poszczególnych spraw w odpowiednim terminie. Nisko przez banki została oceniona praca komorników – stosunek kosztów ich usług nie jest adekwatny do oczekiwanych efektów ich pracy. Przepisy nie obligują komornika do poszukiwania majątku i dochodów dłużnika, więc to po stronie banku stoi wskazanie majątku dłużnika oraz wykazanie jego niewypłacalności.

Prawie połowa banków zleca egzekucję należności firmom windykacyjnym. Na ogół są to niewielkie pakiety wierzytelności, lecz niektóre banki zdecydowały się przekazać firmom windykacyjnym pakiety stanowiące ponad 25 % długu osób prywatnych.

W związku w trudnościami w egzekucji należności banki postulują o zmiany w przepisach prawnych, które pozwoliłby m. in. określić terminy w których sądy bezwzględnie powinny rozpoznawać poszczególne sprawy czy uprościć procedury dążące do nadania klauzuli wykonalności bankowym tytułom egzekucyjnym. Banki wnoszą również o zmiany w ustawie o komornikach pozwalające na swobodny wybór komornika oraz takie zmiany w systemie wynagradzania, by motywowały komorników do windykowania nawet niewielkich należności. Bankom zależy również, aby zlikwidować blokady w przepisach, które utrudniają zlecenie egzekucji zewnętrznej firmie windykacyjnej.

Dzięki wprowadzeniu wyżej opisanych zmian windykacja wierzytelności nabrałaby tempa, co pozwoliłoby opuścić Polsce niechlubne miejsce na szarym końcu raportów dotyczących skutecznej i sprawnej egzekucji należności w krajach Unii Europejskiej.