Hipoteka jest rodzajem zabezpieczenia wierzytelności na nieruchomości. W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia bez względu na to, czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. Do ustanowienia hipoteki konieczny jest wpis do księgi wieczystej. Hipoteka nie powoduje bezpośredniego nabycia własności przedmiotu hipoteki, zaspokojenie następuje poprzez sądowe postępowanie egzekucyjne. Wierzyciel zaspokajany jest z uzyskanych kwot. Ustanowienie hipoteki powoduje pierwszeństwo w zaspokajaniu wierzytelności oraz skutkuje również w stosunku do nabywców – np. nabywców nieruchomości.
Do powstania hipoteki potrzebne jest:
- zawarcie umowy o ustanowieniu hipoteki lub wystąpienie innego zdarzenia prawnego, z którym związane jest ustanowienie hipoteki
- wpis hipoteki do księgi wieczystej
Hipotekę ustanowić może tylko właściciel, można nią zabezpieczyć:
- nieruchomość
- użytkowanie wieczyste
- własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego
- spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego
- prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej
- wierzytelność zabezpieczoną hipoteką
Wierzytelność hipoteczna ma miejsce na przykład wówczas, gdy pożyczkodawca udziela pożyczki pożyczkobiorcy i uzyskuje zabezpieczenie hipoteczne. Następnie pożyczkodawca sam staje się dłużnikiem i jako zabezpieczenie ustanawia hipotekę na wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie na nieruchomości pożyczkobiorcy. Hipoteka obciąża konkretną nieruchomość. Wyróżnia się następujące rodzaje hipotek:
- umowna
- ustawowa
przymusowa- kaucyjna
- łączna
- na wierzytelności hipotecznej
.
